Blog: KiFiD uit de bocht?

Op am:web is veel discussie ontstaan naar aanleiding van de uitspraak van het KiFiD, waarin zij de omvang van de zorgplicht van de adviseur koppelt aan de door hem ontvangen provisie. Ik schreef in een eerder blog al dat en waarom die koppeling niet zomaar gelegd kan worden. Maar in dit geval doet het KiFiD nog meer opvallende uitspraken. Een overzicht.

Geen doorlopende provisie is geen doorlopende zorgplicht?
Volgens het KiFiD kan van de adviseur verwacht worden dat hij doorlopende dienstverlening levert als hij een doorlopende beloning krijgt. Maar kennelijk niet, wanneer hij alleen afsluitprovisie ontvangt. Het KiFiD miskent daarmee echter dat afsluitprovisie alleen een afspraak is over het moment van betalen van beloning. Het heeft geen enkele relatie tot het moment van verrichten van de werkzaamheden. Dat is ook in de rechtspraak bevestigd. Soms vloeit de verhouding tussen afsluitprovisie en doorlopende provisie zelfs voort uit wettelijke regelingen (denk aan de voormalige balansregel). Het hoeft dus helemaal niet zo te zijn dat de afsluitprovisie alleen ziet op werkzaamheden in de afsluitfase. Het kan heel goed zijn dat die provisie ook strekt tot dekking van werkzaamheden tijdens de looptijd. Dat was nu ook juist het argument om van adviseurs een (niet aanvullend betaalde) actieve rol te eisen bij het geven van hersteladvies voor beleggingsverzekeringen.

Geen doorlopende provisie is geen plicht om klanten te informeren over wettelijke wijzigingen?
Vervolgens gaat het KiFiD nog verder door te stellen dat als de adviseur niet doorlopend beloond wordt, van hem ook niet mag worden verwacht dat hij klanten actief informeert over wettelijke wijzigingen die voor hem van belang zijn. Dat standpunt is niet te volgen. Want dat is nu juist een in de Wft neergelegde verplichting voor de adviseur (4:20 en 4:21 Wft). Het standpunt van het KiFiD had nog te begrijpen kunnen zijn, wanneer zij had bedoeld dat er geen verplichting bestaat om de klant over die wijzigingen te adviseren. Daartoe bestaat inderdaad geen wettelijke verplichting. In dat geval komt het aan op de vraag wat de klant mag verwachten. Maar ook dan kun je vraagtekens plaatsen bij het oordeel van het KiFiD.

Welke dienstverlening mag de klant verwachten?
In alle jurisprudentie van de Hoge Raad en lagere rechters over de zorgplicht van de adviseur in gevallen waarin de adviseur op basis van provisie beloond werd, is dezelfde norm gehanteerd voor de op de adviseur rustende zorgplicht. Ongeacht de omvang van de provisie. Dat is ook logisch en begrijpelijk. Het gaat er immers om wat de klant van zijn adviseur mag verwachten. Daarbij moet in het oog gehouden worden dat de klant meestal helemaal geen zicht heeft op de beloning die de adviseur ontvangt. Zodat zijn verwachtingen ook niet gekleurd zullen zijn door de omvang daarvan. Ook zal de klant meestal niet weten of de adviseur alleen afsluitprovisie, of ook doorlopende provisie ontvangt. Dus ook in gevallen, waarin de adviseur alleen afsluitprovisie ontvangen heeft, kan het best zo zijn dat de klant gerechtvaardigd erop vertrouwd heeft dat hij doorlopende dienstverlening zou krijgen.

Al met al is dit mijns inziens dus een merkwaardige uitspraak van het KiFiD. De uitspraak onderstreept echter wel weer de boodschap in mijn vorige blog: voor echte duidelijkheid over wat de klant van de adviseur mag verwachten zijn goede schriftelijke afspraken aan te raden.

Lees hier het blog zoals het is verschenen op am:web