Jurisprudentie zorgplicht: Gat in dekking opstalverzekering

Gerechtshof Den Haag
ECLI:NL:GHDHA:2017:2075

Een verzekeringsovereenkomst die wordt gesloten via bemiddeling van een tussenpersoon kent (ten minste) een drietal hoofdrolspelers, te weten de verzekeringnemer, de verzekeraar en de tussenpersoon. Het samenspel tussen die partijen verloopt in de meeste gevallen vlekkeloos. Maar soms gaat er iets (ernstig) mis. En dan is het nodig om de taakverdeling van ieder der partijen onder de loep te nemen en te bezien wie welke steken heeft laten vallen. Ook uit deze zaak volgt, gelijk in vele kwesties, dat een goede communicatie tussen partijen een jarenlange juridische strijd had kunnen voorkomen. Bijvoorbeeld als de tussenpersoon bij diens klant telefonisch navraag zou hebben gedaan over de gewenste beëindigingsdatum van een opstalverzekering.

Casus

De casus was als volgt. Tussen de eigenaar van een appartement en Nationale-Nederlanden vigeert al sinds de jaren ’80 een opstalverzekering ten behoeve van dat appartement. X trad voor de eigenaar op als zelfstandig tussenpersoon. Op het laatste polisblad uit 2012 staat vermeld dat de verzekering is aangegaan tot 1 juni 2014. Uit de polisvoorwaarden volgt dat de verzekering kan worden opgezegd met inachtneming van een opzegtermijn van twee maanden tegen het einde van de verzekeringstermijn. De eigenaar van het appartement had op enig moment een nieuwe tussenpersoon ingeschakeld. Via deze tussenpersoon wenste de eigenaar een opstalverzekering te sluiten bij een andere verzekeringsmaatschappij. De eigenaar heeft daartoe in 2012 een opzeggingsformulier ingevuld waarop hij had aangegeven dat hij zijn opstalverzekering per 1 juni 2014 wenste te beëindigen.

Via zijn nieuwe tussenpersoon is dit formulier aan zijn tussenpersoon verstrekt. Deze tussenpersoon heeft na ontvangst van het formulier contact opgenomen met Nationale-Nederlanden. Door Nationale-Nederlanden is toen aangegeven dat de opstalverzekering op grond van een coulanceregeling ook opzegbaar was per 1 juni 2013. De tussenpersoon heeft van die mogelijkheid gebruik gemaakt en de verzekering opgezegd per die datum. Het door Nationale-Nederlanden daarna opgemaakte royementsaanhangsel is door haar aan de tussenpersoon verzonden waarna de tussenpersoon dit stuk per gewone post aan de eigenaar heeft doorgestuurd. Op 6 mei 2014 is het appartement als gevolg van brand onbewoonbaar geworden.

Omdat de eigenaar noch onder de oude noch onder de nieuwe opstalverzekering kon claimen, restte hem niet anders dan zowel Nationale-Nederlanden als de tussenpersoon in rechte te betrekken. De rechtbank heeft beide vorderingen afgewezen. In hoger beroep richt de eigenaar onder meer de volgende grieven tegen het vonnis. In de eerste plaats had Nationale-Nederlanden moeten onderzoeken of hij daadwerkelijk toestemde in beëindiging per 1 juni 2013 in plaats van 1 juni 2014. In de tweede plaats kon Nationale-Nederlanden niet volstaan met het toesturen van de beëindigingsbrief en het royementsaanhangsel aan de tussenpersoon. Een dergelijk stuk had volgens de eigenaar ook rechtstreeks aan hem verzonden moeten worden.

Het hof verwerpt de eerste grief. Volgens het hof mocht Nationale-Nederlanden er op vertrouwen dat de mededeling van de tussenpersoon dat de verzekering per 1 juni 2013 beëindigd diende te worden plaatsvond met instemming van de eigenaar. Op Nationale-Nederlanden rustte dan niet ook nog de plicht om te onderzoeken of de eigenaar hier daadwerkelijk mee instemde. De tweede grief treft wel doel. Het hof oordeelt dat een beëindigingsmededeling (zoals een brief met een royementsaanhangsel) informatie is die van essentieel belang is voor een verzekeringnemer. Juist om te voorkomen dat er ongewild geen verzekeringsdekking meer is of het tegenovergestelde: dubbele verzekering. Onder verwijzing naar de parlementaire geschiedenis en de verzekeringsrechtelijke literatuur overweegt het hof dat Nationale-Nederlanden er niet mee kon volstaan om louter de tussenpersoon deze stukken toe te sturen. Een en ander had door Nationale-Nederlanden ook rechtstreeks aan de eigenaar als verzekeringnemer verzonden moeten worden.

Ook de tussenpersoon ontspringt de dans niet bij het hof. Het hof gaat mee in de grieven van de eigenaar tegen het vonnis van de rechtbank. Volgens het hof had de tussenpersoon niet op eigen houtje mogen besluiten om de beëindigingsdatum van de opstalverzekering een jaar naar voren te halen. Het had op de weg van de tussenpersoon gelegen om contact op te nemen met de eigenaar en bij hem te verifiëren of het wenselijk was de verzekering al per 1 juni 2013 op te zeggen. De eigenaar was dan de mogelijkheid geboden om hetzij de opstalverzekering bij Nationale-Nederlanden een jaar langer door te laten lopen hetzij de nieuwe opstalverzekering een jaar eerder te laten ingaan. De huidige situatie, waarbij een gat in de verzekeringsdekking voor het appartement van een jaar was ontstaan, zou zich dan niet hebben voorgedaan.

De tussenpersoon heeft door diens handelwijze zijn zorgplicht jegens de eigenaar geschonden en is dus jegens hem aansprakelijk. Zowel Nationale-Nederlanden als de tussenpersoon beroepen zich er nog op dat de beëindigingsbrief met het royementsaanhangsel door de tussenpersoon aan de eigenaar was verzonden. De eigenaar betwist echter de ontvangst van die brief. Het hof stelt Nationale-Nederlanden en de tussenpersoon in de gelegenheid te bewijzen dat de eigenaar de brief daadwerkelijk heeft ontvangen. Beide partijen mogen zich er op beraden op welke wijze zij het bewijs willen leveren. Zij kunnen daarbij volgens het hof niet volstaan met de stelling dat volgens PostNL de postbezorging in de wijk van het appartement immer accuraat was.

Als partijen in dat bewijs slagen, dan is Nationale-Nederlanden volgens het hof van de haak omdat de eigenaar dan op de hoogte was van de feitelijke beëindigingsdatum van de opstalverzekering. De tussenpersoon is in dat geval nog niet van alle blaam gezuiverd. Want volgens het hof had de tussenpersoon met het toesturen van het royementsaanhangsel ook expliciet in de brief moeten vermelden dat de beëindigingsdatum afweek van de op het opzeggingsformulier opgegeven beëindigingsdatum. Het hof zal zich er te zijner tijd over buigen of de ontvangst van de brief voldoende zwaarwegend is om een beroep op eigen schuld van de eigenaar te honoreren en zo ja voor welk percentage. Deze zaak wordt dus nog vervolgd, hetzij omdat Nationale-Nederlanden en de tussenpersoon (gaan proberen) bewijs (te) leveren hetzij omdat partijen om de tafel gaan zitten en alsnog een regeling in der minne treffen. In het laatste geval zal dit achter gesloten deuren plaatsvinden en blijft de uitkomst voor derden ongewis.

Lees hier het artikel zoals het is verschenen in Beursbengel nr. 868 | oktober 2017